Janina Kłopocka

Janina Kłopocka
Janina Kłopocka Źródło: https://www.porta-polonica.de

Janina Kłopocka urodziła się 18 sierpnia 1904 r. w Koźminie. Byłą polską artystką, która działała w strukturach Związku Polaków w Niemczech. Na Krajnie kojarzy się przede wszystkim z Rodłem, którego jest autorką. Symbol Polaków na obczyźnie powstał w 1932 r., gdy autorka miała 28 lat.  Najlepiej prace nad tworzeniem Znaku Rodła oddadzą jej słowa:

Pamiętam pierwsze spotkanie w sali obrad Domu ZPwN na ulicy Poczdamskiej w Berlinie. Dr. Jan Kaczmarek stwierdził z niepokojem, że po dojściu Hitlera do władzy wytworzy się zupełnie nowa sytuacja dla Polaków w Niemczech, że budzi to wiele niepokoju i wymaga zdecydowanego działania. (…) Dr Kaczmarek zdecydował o tym, że musimy mieć własny znak narodowy. (…) Na pytanie – jak ma wyglądać ten znak? – nie otrzymałam odpowiedzi. (…) Dr Kaczmarek zastrzegł jednak, że musi to być znak typowo polski, bliski Polakom i Polsce. Po chwili namysłu dodał, że musi być prosty, tak prosty i łatwy, aby każde dziecko mogło bez trudu go zapamiętać i narysować na murze, czy piasku.

Rodło
Rodło

 

W ciągu kolejnych dni artystka wpada na pomysł wykorzystania Wisły jako symbolu:

Wisła, tak – wspominała dalej. Kreska, także tak. Nieprosta, trochę ukosem. Rysuję raz po raz i jakoś wychodzi, ale to dopiero początek. Na tym znaku poza Wisłą muszę ukazać jeszcze coś, co byłoby potwierdzeniem tego, że jesteśmy Polakami. Może jakiś fragment Warszawy? (…) Dr Kaczmarek zapoznał się z tym projektem po czym uśmiechnął się i powiedział, nie, nie, to byłaby kropka nad i. Warszawa jest stolicą, centrum politycznym Polski. Niemcy szybko by to wykorzystali i zabronili posługiwać się takim znakiem. (…) Myślę od początku. Wisła to Kraków, a Kraków to Wawel, Sukiennice, Kościół Mariacki, a więc kolebka państwa i kultury polskiej. Zgoda, ale jak to przedstawić? Nikt, ani dorosły, ani dziecko żadnego z tych zabytków nie narysuje.

Kolejne dni to już tylko ostatnie poprawki projektu:

Fragment z fresków w Domu Polskim w Zakrzewie
Fragment z fresków w Domu Polskim w Zakrzewie Źródło: http://www.movementsfactory.pl

Podobnie, jak przedtem Warszawę, tak teraz zamierzam Kraków zaznaczyć kreseczką poprzeczną, ale ponownie dowiaduję się, że taki znak jest zbyt zuchwały. Przypomina miecz Bolesława Krzywoustego, a więc i wojny z Niemcami. Nic z tego. Rezygnuję z połowy tej kreseczki i w ten sposób powstaje kolejny projekt. Ostatni (…). Niezwykły to znak. Odegrał wyjątkową rolę w życiu półtora miliona Polaków w Niemczech, którzy trwali i wytrwali na Ziemi Ojców. – Niemcy (…) – mówi artystka – początkowo nie bardzo rozumieli, co przedstawia ten znak. Niektórzy nawet uważali, że to pół swastyki. Inni, gdy zorientowali się, że ukazuje Wisłę, mówili o nas, że jesteśmy wiślanymi braćmi (Weichsel-Brüder).

Rodło to znak wszystkich Polaków na terenach niemieckich. Janina Kłopocka pozostawiła jednak po sobie coś jeszcze, co jest tylko nasze, krajeńskie, a mianowicie freski w Domu Polskim w Zakrzewie. Projekt fresków powstał w 1936 r., czyli okresie największej aktywności artystki. Malowidła obejmowały szesnaście scen, a cały cykl nazwano „Polski rok obrzędowy”. Sceny ukazywały zwyczaje, święta i tradycje panujące na tych terenach. Mimo burzliwej historii (Niemcy po wybuchu II wojny światowej zatynkowali malowidła)możemy je podziwiać w sali Domu Polskiego po rekonstrukcji w 1972 r.

Matka Boska Radosna
Matka Boska Radosna Źródłó: http://www.mm-zakrzewo.pl

Artystka pozostawiła po sobie jeszcze coś w Zakrzewie. Namalowała Matkę Boską Radosną, patronkę Związku Polaków w Niemczech. Jest to inny wizerunek jak wszystkie. Przedstawia skromną kobietę, taką jak ludzie na Krajnie. Wizerunek Madonny można zobaczyć w kaplicy w Zakrzewie.

 

Większość prac artystki niestety została zniszczona podczas II wojny światowej. Janina Kłopocka zmarła w 2 lutego 1982 r. w Warszawie.

 

 

 

Źródła:

Ruchniewicz, K., „Janina Kłopocka – twórczyni znaku Rodła”, https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/janina-klopocka?page=1#body-top [dostęp 02.11.2018]

 

Komentarze

Dodaj komentarz

mood_bad
  • Jeszcze nie skomentowany.
  • chat
    Dodaj komentarz
    keyboard_arrow_up