Krajeński Park Krajobrazowy

Form ochrony przyrody istnieje wiele. Są to m.in. parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, które pozwalają na stopniowanie rygorów ochrony i do pewnego stopnia wartościują obiekty i tereny uznane za szczególnie cenne. Parki krajobrazowe są podstawowymi wielkoobszarowymi terenami chronionymi w granicach, których znajdują się tereny przekształcone przez człowieka, jak i obszary o cennym i mało zmienionym krajobrazie oraz bardzo dużej wartości przyrodniczej, historycznej i kulturowej.

Krajeński Park Krajobrazowy utworzony 17 sierpnia 1998 r. z inicjatywy lokalnej społeczności jest największym parkiem krajobrazowym województwa kujawsko-pomorskiego i jednym z największych w Polsce. Obszar Parku zajmuje 74 985,60 ha w powiatach: sępoleńskim, tucholskim oraz nakielskim – na terenie gmin: Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Kamień Krajeński, Sośno, Mrocza, Kęsowo. Swoją nazwę Krajeński Park Krajobrazowy zaczerpnął od nazwy regionu Krajna, gdyż jest on położony w centrum Pojezierza Krajeńskiego, stanowiąc najbardziej wysuniętą na zachód część województwa kujawsko-pomorskiego. Krajna oznacza położenie tego obszaru, na skraju Pomorza i Wielkopolski.

Lokalizacja taka sprawia, że kumulują się tutaj różne elementy i uwarunkowania przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe podkreślając niezwykłość Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Jego głównym celem i zadaniem  jest zachowanie unikalnego środowiska przyrodniczego swoistych cech krajobrazu oraz wartości kulturowych i historycznych cechujących region Krajny – dla przyszłych pokoleń. Ze względu na sposób użytkowania powierzchni, charakter Parku można określić jako rolniczy. Grunty uprawiane rolniczo poprzeplatane pagórkami, zadrzewieniami i oczkami śródpolnymi stanowią 66% obszaru KPK.  Nie bez znaczenia odgrywa tutaj rolę niskie uprzemysłowienie, które sprawiło, że obszar ten nie jest zanieczyszczony lecz wyróżnia się spośród innych krajobrazów wybitnym i nietuzinkowym pięknem stanowiąc najmniej zniekształcony fragment Pojezierza Krajeńskiego.

Las w okolicach Lutówka
Las w okolicach Lutówka

Ukształtowanie terenu

Rzeźba terenu w Krajeńskim Parku Krajobrazowym jest, najogólniej mówiąc, polodowcowa. Świadczą o tym licznie zachowane formy polodowcowe jak ozy, kemy, drumliny oraz moreny czołowe i denne. Swoje urozmaicenie Park zawdzięcza kilku liniom postoju lądolodu w recesyjnej subfazie krajeńskiej zlodowacenia wiślańskiego, dawniej zwanego bałtyckim lub północnopolskim. Wyznaczają je moreny czołowe, na północy akumulacyjne, natomiast w części środkowej i południowej przeważnie spiętrzone. Na północy najwyżej wzniesiona jest Czarna Góra (189 m n.p.m.) znajdująca się w tzw. Górach Obkaskich. Warto zapamiętać, że jest to najwyżej położony punkt nie tylko w parku, ale również w województwie kujawsko-pomorskim. Moreny czołowe występujące na północ od Kamienia Krajeńskiego osiągają wysokość 167,5 m n.p.m. Na północ od Więcborka poszczególne kulminacje moren czołowych sięgają do 149,1 m n.p.m., a na południe od tego miasta osiągają 137,4 m n.p.m.

Wody

Ważnym komponentem krajobrazu Krajeńskiego Parku Krajobrazowego są jeziora, które w zdecydowany sposób podnoszą jego walory przyrodnicze i turystyczne. Jest ich ok. 100. Różna jest ich wielkość i geneza. W olbrzymiej większości są to wydłużonego kształtu jeziora rynnowe wyznaczające kierunek odpływu wód roztopowych spod lądolodu. Największe to: Więcborskie (ok. 200 ha), Mochel (153 ha), Sępoleńskie (159 ha), Stryjewo (151 ha), Witosławskie (107 ha) i Lutowskie (156 ha). Jeziora mniejsze, położone w rynnach, tworzą w kilku miejscach charakterystyczne wielokilometrowe ciągi. Najdłuższe to: ciąg „lutowsko-sępoleński” biegnący od Jeziora Mielec na zachodzie gminy Sępólno Krajeńskie do Jeziora Niechorz na wschodzie, ciąg „jezior sypniewskich” od Jeziora Diabli Kąt do Jeziora Stryjewo na południu gm. Więcbork, ciąg „czarmuńsko-witosławski” od Jeziora Głęboczek Mały k/Borzyszkowa w gminie Więcbork do Jeziora Witosławskiego w gm. Mrocza.

Kamień Krajeński
Kamień Krajeński

Zwierzęta

W czystych jeziorach Krajeńskiego Parku Krajobrazowego kryją się raki. Ichtiofauna jest reprezentowana w dużej mierze przez pospolite gatunki ryb krajowych. Zbiorniki wodne zasiedlają m.in. leszcz, okoń, karaś, szczupak, lin, płoć. Podczas wędrówek można spotkać płazy. Liczebność płazów w ostatnich latach spadła, wiele zagrożonych jest wyginięciem np. kumak nizinny. Spośród płazów ogoniastych na terenie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego występuje traszka zwyczajna, można też spotkać traszkę grzebieniastą. W obrębie granic KPK stwierdzono występowanie 3 gatunków ropuch: dominującej ropuchy szarej, ropuchy paskówki i ropuchy zielonej. Z uwagi na liczne grunty uprawiane rolniczo teren Parku upodobała sobie grzebiuszka ziemna. Z lasami i terenami zielonymi związana jest rzekotka drzewna. Gady w Krajeńskim parku Krajobrazowym są reprezentowane przez jaszczurki zwinkę i żyworódkę. Lasy zamieszkuje także padalec oraz żmija zygzakowata. Ptaki są najliczniejszą grupą fauny kręgowców. Ich siedliska są bardzo zróżnicowane. Przystosowane do życia w środowiskach wodnych są przede wszystkim: łyski, perkozy dwuczube, krzyżówki, łabędzie nieme, perkozki, gągoły, cyraneczki. Niezwykle interesującym ptakiem występującym na terenie KPK jest żuraw. Nie bez powodu został on uznany za symbol Parku. Występuje on masowo na całym obszarze Krajeńskiego Parku Krajobrazowego. Warto wspomnieć o licznych gatunkach ptaków towarzyszących człowiekowi, zasiedlających gospodarstwa domowe i ogrody. Przykładem mogą być bocian biały, jaskółka, wróbel, jerzyk, mazurek. Innymi gatunkami ptaków związanych z Parkiem są ptaki drapieżne: jastrząb, kobuz, krogulec, kania ruda, bielik. W KPK występują również sowy takie jak np. puchacz. W lasach Krajny występuje wiele gatunków zwierzyny łownej: jelenie, daniele, sarny, dziki, lisy, borsuki, jenoty i kuny, a na polach zwierzyny drobnej: zające, kuropatwy oraz bażanty. U wielu gatunków sukces rozrodczy jest możliwy dzięki zachowaniu specyficznych biotopów, co sprawia, że wiele gatunków utrzymuje tutaj swoją pulę genową, podczas gdy w innych częściach kraju często jest to utrudnione.

Jeleń, Źródło: http://www.4ict.pl/parki-krajobrazowe/cms/kpk
Jeleń, Źródło: http://www.4ict.pl/parki-krajobrazowe/cms/kpk

Rośliny

Szata roślinna Krajeńskiego Parku Krajobrazowego jest bardzo zróżnicowana. Krajeński Park Krajobrazowy wyróżnia się spośród terenów sąsiednich dużym bogactwem botanicznym. Najlepiej w stanie naturalnym zachowały się tu zbiorowiska wodne i bagienne, a także torfowiskowe. Spośród całej gamy zbiorowisk na uwagę zasługują chronione rośliny wodne jak grążel żółty i grzybień biały odznaczające się wśród zielonych liści swoimi pięknymi kolorami. Wśród torfowisk niskich często można spotkać różne gatunki turzyc, z którymi najczęściej występują kosaciec żółty, jaskier płomieńczyk czy fiołek błotny. Torfowiska są również miejscem występowania objętych ochroną rosiczek, widłaków, żurawiny błotnej czy też reliktowej bażyny czarnej. Ważnym walorem szaty roślinnej KPK są łąki, wśród których można się doszukać szeregu interesujących gatunków flory. Na wilgotnych glebach w pobliżu dolin można spotkać łąki rajgrasowe, w skład których wchodzą liczne trawy, jak np. tymotka łąkowa, bodziszek łąkowy, rajgras wyniosły, kupkówka pospolita. Z polami zbożowymi są związane najczęściej kwitnące na czerwono maki, fioletowe kąkole czy niebieskie chabry. Na terenie KPK stwierdza się wiele gatunków chronionych związanych z lasami liściastymi jak lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, podkolan biały, pluskwica europejska.

Pomnik Przyrody - Aleja Dębowa
Pomnik Przyrody - Aleja Dębowa

Ochrona przyrody

Na terenie Krajeńskiego Parku  Krajobrazowego znajduje się wiele form ochrony przyrody, m. in: Rezerwat „Lutowo“, Rezerwat „Gaj Krajeński“, Rezerwat „Buczyna“, Rezerwat „Dęby Krajeńskie“, Rezerwat „Jezioro Wieleckie“, Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Torfowisko Messy“, pomniki przyrody, Obszar Chronionego Krajobrazu „Rynny Jezior Byszewskich”, Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina rzeki Kamionki”,  Obszar Chronionego Krajobrazu „Ozy Wielowickie”, Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina rzeki Sępolenki”.

Runowo Krajeńskie ruiny
Runowo Krajeńskie ruiny

Turystyka

Bogate walory przyrodniczo-krajobrazowe dały podstawę do rozwoju turystyki. Duże odległości od większych aglomeracji miejskich, powodują, że teren Krajeńskiego Parku Krajobrazowego jest wspaniałym miejscem dla każdego kto szuka ciszy, spokoju, czystego powietrza i pięknej przyrody. Te wszystkie walory oraz bogata baza hotelowo-turystyczna stwarzają warunki idealne do rekreacji.

Można tu uprawiać wiele form aktywnego wypoczynku począwszy od turystyki pieszej poprzez konną, rowerową, wodną, aż do agroturystyki. Zwiedzanie na terenie Parku ułatwiają szlaki turystyczne prowadzące do miejsc najbardziej atrakcyjnych pod względem krajobrazu, przyrody oraz wartości historycznych.

Duża powierzchnia zachęca do odwiedzenia tych terenów na rowerze. Przez północną część Parku przebiega tranzytowy szlak rowerowy „Naszyjnik Północy”. Z kolei w południowym sąsiedztwie Parku w okolicach Witosławia i Mroczy przebiega międzynarodowa trasa rowerowa R-1 prowadząca z Francji do Łotwy. Występujące na terenie KPK cieki wodne jak Sępolenka mogą stanowić atrakcyjne trasy dla turystyki kajakowej.

Przyjezdni mogą przenocować w ośrodkach wczasowych, hotelach, czy też gospodarstwach agroturystycznych. Zaplecze gastronomiczne stanowią restauracje, kawiarnie, bary oraz stołówki przy ośrodkach wczasowych. Wyżywienie dla swoich gości oferują również gospodarstwa agroturystyczne. Turyści mogą skorzystać z pól namiotowych np. nad Jeziorem Juchacz w gminie Sępólno Krajeńskie. Gospodarstwa agroturystyczne oferują przejażdżki konne, łowienie ryb. Wiele spośród ośrodków wczasowych posiada wypożyczalnie sprzętu wodnego i sportowego jak rowery wodne, kajaki oraz łódki.

Źródła:

  • Oficjalna strona internetowa Krajeńskiego Parku Krajobrazowego:  http://www.krajenskiparkkrajobrazowy.org.pl, [dostęp 21.11.2018 r.],
  • Portal turystyczny województwa kujawsko-pomorskiego: https://kujawsko-pomorskie.travel.pl, [dostęp 21.11.2018 r],
  • Zdjęcie wyróżniające: http://www.radiopik.pl/84,11,krajenski-park-krajobrazowy, [dostęp 21.11.2018 r.].

Komentarze

Dodaj komentarz

  • Anna Kniahnicka
    31 sierpnia 2022 at 13:25

    Bardzo cenne i konkretne informacje dla kogo, kto szpera i poszukuje wiadomości na temat Krajny… 🙂

chat
Dodaj komentarz
keyboard_arrow_up