Topienie Marzanny

Przed nami równonoc wiosenna a więc czas szczególny w wierzeniach naszych dalekich przodków. Część z nas pamięta jeszcze pochód ze słomianą kukłą i jej rytualne topienie w wodzie. Co symbolizuje ten zwyczaj i kim jest ów słomiana postać…

Równonoc

to czas kiedy długość dnia i nocy jest taka sama (20/21 marca, jesienna 22/23 września). Zacierają się wtedy granice pomiędzy światem i zaświatami. Powszechnie uważano, że czas ten jest okresem przemiany, w którym żegnamy chłód i ciemność na rzecz odrodzenia i jasności. Symbolem tej przemiany, który zachował się do dzisiaj jest topienie Marzanny.

 

Marzanna

 (Marena, Mora, Morana, Morena, Śmierć, Śmiertka, Śmiercicha, Welewita) to jedna z najciekawszych i najpotężniejszych person w wierzeniach Słowian. Pani, która włada życiem i śmiercią jest obliczem tego przed czym drżymy ale i nadzieją na nowe. Jak to możliwe, że jedna postać łączy w sobie tak skrajne cechy. No właśnie czy jedna?

Marzanna i Dziewanna
https://slowianowierstwo.wordpress.com/2015/03/08/marzanna-marena-morena/

Dziewanna 

to jasne oblicze w tandemie osobowości Marzanny. Tu sprawa się komplikuje. Część opracowań mówi o tym, że jest to nadal jedno bóstwo, a inne że jest to para na wzór Demeter i Persefony (matka i córka). Bez względu, którą wersję wybierzemy można przyjąć, że Dziewanna utożsamia przyjemniejsze cechy Marzanny.

Co ciekawe w 1420 roku Synod Poznański nakazywał duchowieństwu zlikwidowanie tego zwyczaju. W wieku XVII próbowano zastąpić ten obyczaj zrzucaniem z wierzy kościelnej kukły Judasza.  Obie próby zawiodły. Obecnie uważa się, że Matka Boska Zielna w religii chrześcijańskiej jest adaptacją Dziewanny.

Marzanna Dziewanna
Marzanna Dziewanna

Według powyższej tradycji w miejsce ośrodków kultu bogini Marzanny pojawiały się więc kościoły poświęcone chrześcijańskiej Matce Boskiej.


Topienie a czasem i spalenie Marzanny ma symbolizować przemianę Marzanny w Dziewannę. Onegdaj pożegnanie marzanny rozpoczynało kilku tygodniowe święto Jare Gody (święto Jarowita, kult życia, płodności, narodzin). Święto to mogło być obchodzone tylko przez dorosłych. Obecnie ten obyczaj, uległ infantylizacji. Zdarza się, że widzimy grupę przedszkolaków na wiosennym spacerku ochoczo śpiewających i niosących Marzannę z zamiarem jej utopienia. Śpiew i hałas ma oznaczać koniec ciszy i jednocześnie odpędzać złe moce mroku. Woda, w której odpływa Marzanna jest symbolem przemiany i oczyszczenia. W słowiańskich wierzeniach aby dostać się do zaświatów (Nawia – kraina umarłych) trzeba pokonać wielką wodę.

Atrybuty Marzanny i ich znaczenie

  • Złoty klucz – klucz otwierający bramy do zaświatów oraz pór roku
  • Wieniec – symbol panieństwa i czystości, czyli dziewictwa
  • Jabłko – owoc jabłka jest symbolem wiecznej młodości, bywa symbolem śmierci
  • Ubiór panny młodej – czystość i przemiana
  • zżęte zboże/słoma – symbol zamierania i życia (koniec i początek)
  • korale – ochrona
  • Gęś – symbol waleczności. Marzanna była odpowiednikiem rzymskiego boga wojny Mars i greckiej bogini Hekate

Ewolucja Marzanny to doskonały przykład adaptacji wierzeń dawnych do nowych realiów. To niesamowite jak pomimo rugowania starych obyczajów te przetrwały adoptując się do nowych wyznań często świetnie się w nich odnajdując. Uczmy się na historii przodków i patrzmy obiektywnie na stare zwyczaje zanim ulegną całkowitej erozji.   

Źródła:

  • http://weneda.net/bogini-marzanna/
  • https://blog.slowianskibestiariusz.pl/swieta/jare-gody/
  • https://urocznica.pl/marzanna-bogini-slowianska/

Ilustracje:

  • http://weneda.net/
  • https://slowianowierstwo.wordpress.com/2015/03/08/marzanna-marena-morena/

Komentarze

Dodaj komentarz

mood_bad
  • Jeszcze nie skomentowany.
  • chat
    Dodaj komentarz
    keyboard_arrow_up