Wieża ciśnień na dworcu w Wyrzysk Osiek nad Notecią

Kolejowa wieża ciśnień na stacji Wyrzysk Osiek w miejscowości Osiek nad Notecią (stacja po otwarciu w 1851 r. nazywała się Osiek nad Notecią, a od 1941 r. nazywa się Wyrzysk Osiek).

Pierwotny projekt zakładał, że w powiecie wyrzyskim trasa kolei przebiegać będzie od Grabówna przez Wyrzysk do Nakła nad Notecią. Przy szczegółowym wytyczaniu trasy okazało się jednak, że zbyt pofałdowany teren uniemożliwia przeprowadzenie trasy przez Wyrzysk. Dzięki temu stacja kolejowa usytuowana została w Osieku, który liczył wtedy 600 mieszkańców. Dla ochrony robotników przed rewolucyjnymi agitatorami, wzmocniono garnizony w Miasteczku Krajeńskim, Wyrzysku i Nakle. W okolicach Osieka nad Notecią konieczne było nasypanie kilku warstw żwiru i tłucznia dla stabilizacji podłoża. Landrat wyrzyski złożył protest przeciwko ściąganiu robotników z Berlina, gdyż i tutaj nie brakowało bezrobotnych. Uroczyste otwarcie linii kolejowej nastąpiło 26 lipca 1851 roku z udziałem króla Fryderyka Wilhelma IV i ministra handlu Augusta von der Heydta. Stacja w Osieku została na przywitanie króla udekorowana kwiatami, a sam monarcha został owacyjnie przywitany przez miejscową ludność. Nazajutrz został uruchomiony normalny ruch na tej linii. Prędkość pociągu nie przekraczała 35 km/h a podróż z Osieka do Berlina trwała około 10 godzin. Istniały osobne przedziały dla kobiet i mężczyzn a wagony II i III klasy były odkryte i pozbawiono oświetlenia8. Stacja w Osieku nad Notecią była stacją przeładunkową dla Wyrzyska i Łobżenicy. Z roku na rok wzrastał zarówno tonaż przeładunku towarowego, jak i ruch osobowy. Podczas gdy liczba pasażerów na stacji w Osieku wyniosła w 1853 roku 6943 osoby, to w roku 1866 wzrosła o 285% - do 26717 osób. Jeszcze większy wzrost zanotowano w ruchu towarowym. Wartość towarów przeładunkowych w Osieku wzrosła z 1518 talarów w roku 1853 do 7161 talarów trzynaście lat później, a więc o ponad 370%. Wzrastająca popularność kolei przyczyniła się do budowy drugiego toru w latach 1888-1889. Autorzy książki Dzieje Wyrzyska tak opisują osiecką stację w II połowie XIX wieku: „Stacja w Osieku zaliczana była do klasy Ib i charakteryzowała się następującymi parametrami: budynkiem stacyjnym z dwiema poczekalniami o łącznej powierzchni 85 m2, mieszczącymi także dwa mieszkania służbowe dla zawiadowcy stacji i restauratora. Obok stały dwa inne budynki mieszkalne dla pracowników dworca oraz magazyn ekspedycyjny. W pobliżu znajdowały się też dwie studnie i dwa krany wodne, pompa wodna o napędzie parowym, rampa bydlęca. Stacja miała też obrotnicę parowozów oraz dwie rampy ładunkowe, mieszczące jednocześnie 30 osi, czyli 15 wagonów, a także tzw. skrajnik ładunkowy. Dworcowe pomieszczenie składowe miało powierzchnię 615 m2. W 1884 roku dzierżawił je spedytor T. Kohn. Stacją kierował zawiadowca II klasy, mający do pomocy dwóch diatariuszy stacyjnych (zastępców zawiadowcy), czterech zwrotniczych, jednego robotnika magazynowego i jednego robotnika stacyjnego.” Fragment pracy "Historia Osieka nad Notecią od czasów najdawniejszych do dzisiaj" autorstwa Marcina Starszaka. (info: Marcin Starszak, 2005-10-18)

Źródło: www.bazakolejowa.pl